Jolanta Oliwa – kobieta niezwykle aktywna

Jolanta Oliwa – laureatka konkursu Stowarzyszenia „Aktywność Kobiet” 2015 w kategorii „Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa”. Od wielu lat z ogromnym zaangażowaniem i pasją zajmuje się działalnością na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną. Mnie zgodziła się odpowiedzieć na kilka pytań związanych ze swoją pracą. 

Sylwia Cegieła: Kim jest Jolanta Oliwa?

Jolanta Oliwa: Oprócz własnej działalności gospodarczej, poświęcam swój czas, energię i pomysły na rzecz rozwijania wrażliwości na sytuację osób niepełnosprawnych intelektualnie i realizuję projekty, które zyskują uznanie w regionie, kraju i za granicą naszego kraju.

Przez 24 lata pracowałam w państwowej służbie zdrowia na stanowisku kierowniczym. W 2003 roku założyłam własną firmę o działalności medycznej. Jestem współwłaścicielką i kierownikiem NZOZ SAL-MED S.C., który funkcjonuje od 12 lat i swoim zasięgiem obejmuje dwa powiaty w zakresie medycyny szkolnej. Firma daje zatrudnienie dla kilkudziesięciu osób i świadczy usługi na wysokim poziomie.

Od 1993 roku jestem aktywnie zaangażowana w działalność Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Dzierżoniowie. Jest to Organizacja Pożytku Publicznego. A od 2006 roku jestem Przewodniczącą Zarządu Koła.

W życiu osobistym jestem mężatką i – wraz z mężem – sprawuję opiekę nad dorosłą córką niepełnosprawną - Justyną. W związku z tym, sprawy związane z niepełnosprawnością są mi bliskie.

S.C.: Czym zajmuje się Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym?

J.O.: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym wierzy, że większość ludzi z niepełnosprawnością intelektualną ma możliwości do tego, by uczestniczyć w życiu społecznym. W interesie wszystkich jest by rozwijać ich umiejętności, aby nie pominąć ich pozytywnego wkładu w różnorodność naszego społeczeństwa.

Rodzice dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, zrzeszonych w Stowarzyszeniu chcą przede wszystkim wspólnie tworzyć dla nich nową rzeczywistość – szanse dla najmłodszych, nastolatków, ale również dorosłych. Chcą zapewnić im odpowiednie warunki rozwoju zarówno fizycznego, poznawczego, jak i społecznego, skierowanego ku samodzielności i niezależności, ku aktywnemu, normalnemu życiu wśród ludzi. Włączyć ich w każdą życiową sytuację i w każdą rolę społeczną, z zapewnieniem odpowiedniego wsparcia oraz tworzeniem sprzyjających warunków do satysfakcjonującego życia w integracji. Tą drogą podąża Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

Jednocześnie, nie zapominamy o osobach głęboko i wielorako niepełnosprawnych, których stan wymaga nawet pielęgnacji, ale przez to nie umniejsza ich potrzeb doznawania szacunku, kontaktu, miłych przeżyć i zmienności wrażeń.

Chodzi również o to, aby każda osoba niepełnosprawna była traktowana na równi z innymi ludźmi. Aby nie była dyskryminowana, aby mogła cieszyć się życiem i dzięki swej niepowtarzalnej osobowości, rozwijanym talentom oraz pracy – wnosić swój wkład w dobro ogółu. Rodzice chcą również dawać szanse sobie, aby móc przeżyć uczucie solidarności z innymi rodzicami, którzy znaleźli się w podobnej sytuacji, aby znaleźć tak pożądany stan równowagi wewnętrznej, lepiej zrozumieć swoje dziecko i posiąść umiejętność mądrego wspierania go w dążeniu do bycia odrębną, radzącą sobie osobą. Także – aby lepiej organizować swoje życie i otrzymywać niezbędną pomoc i wsparcie.

Dla wielu rodziców angażowanie się w prace Stowarzyszenia jest sposobem na przezwyciężanie cierpienia oraz obdarzanie miłością, która daje świadectwo wartości i godności człowieka, bez oglądania się na jego iloraz inteligencji. Często wbrew obiegowym przekonaniom.

Do Stowarzyszenia przychodzą także profesjonaliści, którzy mogą wnieść istotny wkład w rozwiązywanie problemów osób niepełnosprawnych intelektualnie i ich rodzin, a także znaleźć głęboką osobistą satysfakcję.

Najważniejszymi jednak członkami Stowarzyszenia są same osoby niepełnosprawne intelektualnie. Niekwestionowaną wartością jest bezpośrednie formułowanie przez nich swoich potrzeb, oczekiwań, wniosków i ocen oraz reprezentowanie własnych oczekiwań, związanych zwłaszcza z jakością życia.

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, jako wspólnota obywateli dobrowolnie biorąca na siebie szereg zadań leżących w kompetencjach władz publicznych, jako organizacja pozarządowa, samopomocowa i niedochodowa jest cenną cząstką społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznym ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

S.C.: Dlaczego ono zostało powołane? Jaka była historia powstania organizacji?

J.O.: Koło PSOUU w Dzierżoniowie jest jednym ze 130 kół terenowych, będących jednostkami organizacyjnymi Stowarzyszenia. Powstało ono z inicjatywy rodziców – 17 listopada 1993 roku. Początkowo liczyło 40 członków, obecnie liczba członków wynosi 143 osoby. Mimo, że początkowo Koło nie posiadało własnej siedziby działalność na rzecz dzieci niepełnosprawnych, powoli się rozwijała. W różnych gościnnie użyczanych salach na terenie miasta Dzierżoniowa odbywały się imprezy sportowe i integracyjne organizowane dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. W lipcu 1995 roku zorganizowano pierwsze wczasy rehabilitacyjne w Dusznikach Zdroju, które stały się coroczną formą działalności Koła. Najważniejszym jednak celem Koła było zorganizowanie dla dzieci niepełnosprawnych placówki, która zapewniałaby im opiekę medyczną, rehabilitację, terapię oraz naukę.

Dzięki staraniom rodziców dzieci niepełnosprawnych oraz życzliwości władz miasta Dzierżoniowa, udało się we wrześniu 1996 roku powołać Punkt Terapeutyczny na ul. Świdnickiej w Dzierżoniowie, który w roku 1999 został przekształcony w Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy. Natomiast w 2001 roku Stowarzyszenie – na podstawie umowy użyczenia – uzyskało od Urzędu Miasta w Dzierżoniowie budynek przy ul. Parkowej, w którym mieszczą się Warsztaty Terapii Zajęciowej dla dorosłych osób niepełnosprawnych intelektualnie.

S.C.: Jaka idea/misja przyświeca organizacji? 

J.O.: Najważniejszym dokumentem regulującym działalność Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym jest Statut, zgodnie z którym naszą misją jest „dbanie o godność ludzką, miejsce w rodzinie i wśród innych ludzi oraz szczęście osób z upośledzeniem umysłowym” oraz „wspieranie rodzin, aby były one w stanie sprostać sytuacjom, które pociąga za sobą fakt urodzenia dziecka z upośledzeniem umysłowym oraz wspólne życie i przekształcać własny ból w gotowość niesienia pomocy innym”.

Naszym celem jest natomiast „działanie na rzecz wyrównywania szans osób z upośledzeniem umysłowym, tworzenia warunków przestrzegania wobec nich praw człowieka, prowadzenia ich ku aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym oraz wspieranie ich rodzin”.

Proszę przybliżyć naszym Czytelnikom, jakie zadania realizuje Stowarzyszenie w ramach Statutu.

Zadania Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Dzierżoniowie obejmują w szczególności:

• rzecznictwo interesów, z wykorzystaniem m. in. instrumentu praw człowieka,
• inicjowanie rozwiązań prawnych,
• organizowanie i prowadzenie różnego rodzaju placówek, programów i usług dla dzieci i osób dorosłych niepełnosprawnych w zakresie kompleksowej, wielodyscyplinarnej rehabilitacji i terapii, edukacji, przygotowania do pracy, zatrudnienia, opieki mieszkaniowej, udział w kulturze i rekreacji oraz wspierania w samodzielności, a także pomoc ich rodzinom (m. in. przez udostępnianie informacji, poradnictwo życiowe i prawne, grupy wsparcia, krótkoterminowe zastępowanie w opiece itp.),
• współpracę z organami władzy rządowej i samorządowej w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych i ich rodzin oraz formułowania odpowiedniej polityki społecznej,
• szkolenia rodziców i profesjonalistów,
• współpraca z mediami w celu zmiany postaw społecznych.

S.C.: Jakiego rodzaju pomoc oferuje Stowarzyszenie swoim beneficjentom?

J.O.: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym zwanym jest organizacją pozarządową, niedochodową i samopomocową. Reprezentuje interesy, wypowiada się i działa na rzecz i w imieniu osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce, ich rodzin i opiekunów prawnych.

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Dzierżoniowie obecnie prowadzi dwie palcówki: Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy i Warsztaty Terapii Zajęciowej oraz Dom Rodzinny z mieszkaniami wspomaganymi dla osób niepełnosprawnych „Willa pod Dębem”, w którym prowadzi mieszkalnictwo wspomagane dla 32 osób niepełnosprawnych intelektualnie.

W Ośrodku Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczym (OREW) zatrudnieni są specjaliści, którzy pracują w zespole. W jego skład wchodzą: lekarz, psycholog, fizjoterapeuci, logopeda, nauczyciele-terapeuci, personel wspomagający. Dzieci z głębokim stopniem niepełnosprawności oraz z wieloraką niepełnosprawnością są otoczone dostosowaną do ich potrzeb opieką. W Ośrodku otrzymują diagnozę, skoordynowany program, terapię i rehabilitację, realizację obowiązku szkolnego oraz ewaluację, czyli ponawianą diagnozę i stosowne modyfikowanie programu, opiekę w postaci niezbędnej pielęgnacji, transportu i wyżywienia. Ośrodek umożliwia dzieciom najciężej niepełnosprawnym opuszczanie domu rodzinnego, czyli kontakt z szerszym środowiskiem, kontakt z rówieśnikami, pracę w grupie, uczestnictwo w różnorodnych zajęciach, korzystanie z różnorakiego wyposażenia specjalistycznego. Rodziny dzieci niepełnosprawnych otrzymują natomiast wsparcie psychiczne, możliwość uczestniczenia w programowaniu pracy z dzieckiem, możliwość kontaktu z innymi rodzicami, informację, poradnictwo życiowe oraz w wychowaniu zdrowych dzieci, zwolnienie z opieki na 8 godzin dziennie, co umożliwia im pracę zawodową.

Dla młodych osób niepełnosprawnych intelektualnie, które ukończyły naukę szkolną inie mogą jeszcze podjąć pracy, życie w samotnej izolacji i bezczynności jest zabójcze. Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ) są formą rehabilitacji społecznej i wstępnej rehabilitacji zawodowej. Umożliwiają one kontakty społeczne z rówieśnikami, instruktorami, innymi ludźmi, sensowną aktywność w pracowniach oraz współpracę z innymi uczestnikami w procesie wykonywania różnych zadań, uczenie się samodzielności i niezależnego decydowania o sobie oraz odpowiedzialności, zwłaszcza w zakresie budżetu osobistego i posługiwania się pieniędzmi, opanowanie umiejętności codziennego życia, poznawanie zasad i instytucji życia społecznego oraz uczenie się korzystania z nich, zaplanowaną rekreację. W WTZ w Dzierżoniowie działa 10 pracowni: kulinarna, ogrodniczo-florystyczna, techniczno-poligraficzna, plastyczna, krawiecko-hafciarska, ceramiczna, przystosowania zawodowego, techniczno-stolarska, gospodarstwa domowego oraz przystosowująca do samodzielnego życia. Te dwie ostatnie zostały utworzone w lutym 2015 roku. Z terapii prowadzonej w ww. pracowniach korzysta obecnie 50uczestników oraz 10wolontariuszy – dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną. W WTZ działają też: kółko teatralne, zespół taneczno-muzyczny „Tęcza” i kółka zainteresowań. Organizowane są też liczne wycieczki, imprezy okolicznościowe, kiermasze i festyny. Warsztaty coraz śmielej prezentują się w środowisku. Wystawiają swoje prace i biorą udział w konkursach. Warsztaty Terapii Zajęciowej są ogromną szansą nie tylko dla tych, którzy z nich korzystają i ich rodzin. Są też szansą dla nas wszystkich, gdyż poznajemy ogromne, nieznane dotąd możliwości rozwojowe i talenty osób uznanych za niepełnosprawne intelektualnie. Otwierając się one na społeczność lokalną są ambasadorem nowej wiedzy o możliwościach osób niepełnosprawnych intelektualnie.

Kolejną pomocą oferowaną przez Stowarzyszenie są mieszkania wspomagane, które są formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające pod opieką specjalistów, doprowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie wspomagane pozwala osobie niepełnosprawnej intelektualnie na pełne uczestnictwo w życiu społecznym oraz nażycie w warunkach domowych

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Dzierżoniowie, na działce otrzymanej nieodpłatnie na podstawie umowy użyczenia od Władz Miasta Dzierżoniowa, przy ul. Parkowej 2b w Dzierżoniowie, wybudowało Dom Rodzinny z mieszkaniami wspomaganymi dla osób niepełnosprawnych „Willa pod Dębem”. Uroczyste otwarcie Domu i wręczenie osobom niepełnosprawnym kluczy do mieszkań wspomaganych miało miejsce dn. 27.10.2014 r. przy udziale zaproszonych gości, władz miasta i powiatu, przedstawicieli województwa, księży dzierżoniowskich parafii oraz członków stowarzyszenia – osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów prawnych.

Dom Rodzinny z Mieszkaniami Wspomaganymi dla osób niepełnosprawnych intelektualnie ma bardzo wymierne efekty, które będą wyrażały się poprzez funkcjonowanie w normalnej, zintegrowanej społeczności, własne mieszkania dla osób niepełnosprawnych intelektualnie, usamodzielnianie się, jak również podtrzymywanie stanu istniejącego, zapewnienie komfortu psychicznego oraz kompleksowe zaspokojenie potrzeb, zapewnienie niezinstytucjonalizowanej formy opieki całodobowej (alternatywa do Domu Pomocy Społecznej i Całodobowego Środowiskowego Domu Samopomocowego), usamodzielnienie osoby niepełnosprawnej intelektualnie jeszcze za życia rodziców i opiekunów prawnych, którzy mają możliwość obserwowania usamodzielniania się ich dziecka, podopiecznego w nowych warunkach życiowych, zadowolenie rodziców podopiecznych Warsztatów Terapii Zajęciowej zatroskanych o losy swoich dzieci w przyszłości.

S.C.: Gdzie Stowarzyszenie ma swoje oddziały terenowe?

J.O.: Zarząd Główny Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym mieści się w Warszawie, natomiast dzierżoniowskie Koło jest terenową jednostką organizacyjną Polskiego Stowarzyszenia na Osób z Upośledzeniem Umysłowym, mającą osobowość prawną.

S.C.: Jak można się zgłosić do Stowarzyszenia, aby uzyskać pomoc?

J.O.: Każda osoba zainteresowana może się zgłosić do biura Stowarzyszenia, które mieści się przy ul. Parkowej 4i w Dzierżoniowie lub skontaktować telefonicznie pod numerem telefonu - 74 831-46-86, kom. 699-812-399.

S.C.: Kto może z niej skorzystać?

J.O.: Członkami Stowarzyszenia mogą zostać rodzice i opiekunowie prawni osób niepełnosprawnych intelektualnie oraz inni członkowie ich rodzin oraz same osoby z niepełnosprawnością intelektualną.

S.C.: Czym jest dla pani praca z takimi osobami?

J.O.: Ze względu na to, że posiadam własne doświadczenia związane z opieką nad osobą niepełnosprawną – jestem bowiem matką niepełnosprawnej intelektualnie Justyny, dlatego chciałabym służyć pomocą dla innych osób niepełnosprawnych, by mogły one żyć godnie w środowisku społecznym.

S.C.: Nie było momentów zwątpienia? Co panią wtedy motywowało do działania?

J.O.: Nie było momentu zwątpienia. Stawiałam przed sobą kolejne cele, które tworzą system opieki nad osobą niepełnosprawną od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. I właśnie kolejnym moim celem jest utworzenie Zakładu Aktywności Zawodowej, gdzie osoby z niepełnosprawnością intelektualną, już przygotowane na Warsztatach Terapii Zajęciowej będą mogły się realizować zawodowo. Przez 20 lat obserwacji widziałam sens mojej pracy, jej efekty i konieczność - nie było czasu na zwątpienia.

S.C.: Pani Stowarzyszenie organizuje wiele projektów. Czym obecnie się zajmuje?

J.O.: Tak jak wspomniałam wcześniej obecnie PSOUU Koło w Dzierżoniowie jest w trakcie organizowania Zakładu Aktywności Zawodowej (ZAZ) dla co najmniej 30osób niepełnosprawnych, którzy podejmą tam pracę zawodową.

W Zakładzie Aktywności Zawodowej młodzi ludzie ze znacznym stopniem niepełnosprawności będą mogli uzyskać status pracownika. Aby mogli autentycznie pracować muszą wykonywać specjalnie dobrane czynności, korzystać z bezpiecznych urządzeń i organizacji pracy oraz ze wsparcia. Oprócz pracy w ZAZ-ie, prowadzona będzie rehabilitacja społeczna. Będzie to firma non for profit (nie działająca dla zysku), częściowo dotowana przez PFRON. Nie mniej jednak musi oferować produkty, na które znajdą się nabywcy. Dotowane są bowiem koszty np.: pracy personelu wspierającego osoby niepełnosprawne, dowozu niepełnosprawnych pracowników, utrzymanie budynku itp., ale już na surowce czy energię Zakład musi zarobić sam. Zakład taki tworzy się w celu zatrudniania osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego i znacznego stopnia niepełnosprawności, a także w celu rehabilitacji zawodowej i społecznej tych osób oraz przygotowania ich do aktywnego życia w otwartym środowisku na miarę ich indywidualnych możliwości. W Zakładzie Aktywności Zawodowej planujemy prowadzić: usługi gastronomiczne i cateringowe, kompleksową obsługę konferencji, szkoleń i innych imprez okolicznościowych w siedzibie naszej firmy, usługi ogrodnicze i porządkowe, usługi poligraficzne, składanie drobnych podzespołów, Hostel.

S.C.: Jest pani tegoroczną laureatką nagrody w Konkursie „Aktywność Kobiet” organizowanym przez Stowarzyszenie Aktywność Kobiet. Jak do tego doszło?

J.O.: Ze względu na dobrą i długoletnią współpracę z Urzędem Miasta w Dzierżoniowie oraz efekty jakie Stowarzyszenie osiągało w powiecie dzierżoniowskim, Urząd Miasta w Dzierżoniowie, a głównie Ambasador – pani Wanda Ostrowska zgłosiła moją kandydaturę do nagrody w konkursie.

S.C.: Co oznacza dla pani te wyróżnienie?

J.O.: Podsumowałabym to jednym zdaniem „Dzięki temu, że się pracuje na rzecz osób niepełnosprawnych intelektualnie, miło jest otrzymać wyróżnienie”. Wyróżnienie to stanowi dla mnie ogromne docenienie mojej ponad 20-letniej działalności na rzecz Stowarzyszenia.

S.C.: Serdecznie gratuluję. Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Sylwia Cegieła